In de wereld van persoonlijke ontwikkeling is het boek 'De fontein' van Els van Steijn inmiddels een begrip. Het heeft velen geraakt met een heldere uitleg over familiesystemen en de plek die ieder mens daarin inneemt. Een fontein is een beeldende metafoor die velen aanspreekt. Wie het boek leest, voelt vaak intuïtief: ‘Dit klopt. Hier lees ik iets wat ik herken.’ En regelmatig volgt daarop een daadkrachtige reactie: 'Ik heb tijdens het lezen mijn ouders op hun plek gezet, hoor.' Het betreffende familiesysteem is daarmee mentaal 'even' geordend en men denkt daarmee dus een eigen plek ingenomen te hebben.
Maar zo werkt het niet. Niet écht.
Je ouders op hun plek zetten klinkt daadkrachtig, maar vanuit systemisch perspectief is het te beperkt omdat het 'slechts' een mentale of rationele beweging is. Je maakt een besluit in je hoofd, maar je lijf en je innerlijke dynamiek zijn nog niet meegegaan. De echte beweging is andersom: je kunt pas werkelijk je ouders hun plek gunnen als jij bereid bent om jouw eigen plek in te nemen. En precies dat is voor veel mensen een veel diepere en confronterender stap dan ze vooraf vermoeden.
Wat betekent het om je plek in te nemen?
In het systemisch werk verwijst jouw ‘plek’ naar de unieke positie die jij inneemt binnen je familiesysteem. Je plek is niet alleen gekoppeld aan de volgorde van geboorte, maar vooral aan de innerlijke ordening van het systeem: wie draagt wat, wie is waarvoor verantwoordelijk en wie ziet wie?
Wanneer jij op je plek staat, ben je in balans met jezelf en met het systeem waar je uit voortkomt. Je voelt je vrijer in het leven, kunt makkelijker keuzes maken en hebt toegang tot zowel je persoonlijke kracht als je vermogen om te verbinden met anderen. Je voelt je gedragen door je achtergrond, zonder daarin gevangen te zitten.
Veel mensen staan (onbewust) niet op hun eigen plek. Ze voelen zich bijvoorbeeld verantwoordelijk voor het welzijn van een ouder, nemen de zorg op zich die eigenlijk niet bij hen hoort of raken verstrikt in een dynamiek van buitensluiting, schuld of schaamte die al generaties teruggaat. Deze verstrikkingen zorgen ervoor dat je niet volledig in het hier en nu kunt leven. Je draait in kringetjes. Je verlangt naar verandering, maar komt steeds op hetzelfde punt uit.
Sta jij op jouw plek?
Deze 5 inzichten helpen je op weg:
- Je plek is niet iets wat je ‘kiest’, maar wat je inneemt met je hele systeem.
Het is een innerlijke beweging, geen mentale beslissing. - Je ouders op hun plek zetten is geen oplossing.
Je verandert het systeem pas door jouw eigen plek te bewonen. - Verstrikkingen ontstaan als je verantwoordelijkheid draagt die niet van jou is.
Bijvoorbeeld als kind voor een ouder zorgen of schuld dragen uit eerdere generaties. - Op jouw plek hoef je niets te bewijzen.
Je mag geven én ontvangen, in verbinding met je oorsprong. - Echte verandering begint bij (h)erkennen.
Door te zien wat is, met alles wat daarbij hoort, ontstaat ruimte voor heling en beweging.
Waarom ‘je ouders op hun plek zetten’ meestal niet werkt
Wat in veel trajecten zichtbaar wordt, is dat mensen denken dat ze hun plek al ingenomen hebben. Ze zeggen bijvoorbeeld: 'Ik heb mijn moeder losgelaten.' Of: 'Mijn vader is verantwoordelijk voor zijn keuzes, dat heb ik geaccepteerd.' Toch blijkt in de praktijk dat deze uitspraken vaak voortkomen uit de wens om los te komen, in plaats van uit echte innerlijke beweging.
In systemisch werk geldt: je kunt een ander pas op zijn plek laten, als jij jouw plek werkelijk inneemt. En dat betekent niet: je afzetten tegen je ouders of hen van alles ‘teruggeven’. Het betekent dat je innerlijk erkent: 'Jij bent de grote, ik ben de kleine. Jij kwam eerder, ik later. Wat jij hebt gedragen, is van jou. En ik hoef dat niet meer te doen.'
Pas op het moment dat jij jezelf op jouw eigen plek positioneert, vanuit volledige erkenning van wie jouw ouders zijn (inclusief hun gebreken en eventueel gemis), geef je hen ook werkelijk de ruimte om op hún plek te zijn. Dat gebeurt niet in woorden, maar op een diep, systemisch (energetisch) niveau. Het is een beweging van loslaten, van buigen, van aannemen wat gegeven is én van grenzen stellen aan wat niet meer van jou is.
Wat gebeurt er als je niet op je plek staat?
Wanneer je niet op je eigen plek staat, zie je dat vaak terug in terugkerende patronen in je dagelijks leven. Je merkt bijvoorbeeld dat je voortdurend de neiging hebt om voor anderen te zorgen, zelfs als dat ten koste gaat van jezelf. Of je voelt je steeds verantwoordelijk voor het welzijn van anderen, ook als niemand jou daarom vraagt. Misschien ervaar je regelmatig het gevoel dat je geen echte ruimte hebt voor jezelf, hoe hard je ook je best doet.
Deze gevoelens zijn signalen. Ze wijzen op een innerlijke onbalans, een systemisch disfunctioneren, waarin jij iets draagt wat niet van jou is of waarin je nog steeds onbewust verbonden bent met oude dynamieken binnen jouw familiesysteem. Zolang die onbalans blijft bestaan, blijf je zoeken naar rust en verbinding, maar blijft dat buiten bereik. Het is alsof er in jou iets wacht. Op erkenning, op toestemming, op heling.
Wat verandert er als je op jouw plek gaat staan?
Het innemen van je plek is geen simpele oefening of truc. Het is een proces van bewustwording en innerlijke ontwikkeling. Maar als je het werkelijk doet, als jij op jouw plek gaat staan, dan ontstaat er rust. Er komt ruimte, niet alleen in je hoofd, maar ook in je lijf. Je voelt stevigheid, alsof je eindelijk ergens kunt ‘landen’. De drang om jezelf te bewijzen, om jezelf te verdraaien of in te houden, valt weg en daarmee maak je automatisch gezondere keuzes voor jezelf.
Je hoeft je niet langer kleiner te maken voor de ander, maar ook niet groter dan nodig. Je voelt dat je niets hoeft te dragen wat niet van jou is en dat je mag bijdragen op jouw manier; in je gezin, in je werk, in je relaties.
Op jouw plek kun je geven én ontvangen. Je voelt verbinding met waar je vandaan komt, zonder erdoor begrensd te worden. En misschien wel het belangrijkste: je leeft niet langer in reactie op je systeem, maar in verbinding met je eigen essentie. Van daaruit ontstaat richting, zingeving en vrijheid.
Je plek innemen is een daad van volwassenwording
Het innemen van je plek is geen egoïstische keuze. Het is een daad van innerlijke volwassenwording. Je neemt de verantwoordelijkheid voor jouw leven, jouw keuzes en jouw energie én je laat los wat niet (meer) bij jou hoort.
Bij Beekjuweel Coaching & Training helpen we mensen om deze beweging te maken. Niet door iets toe te voegen aan wie je bent, maar juist door af te pellen wat niet van jou is. Zodat jij je plek weer kunt voelen, innemen en belichamen. Zichtbaar. In verbinding. Met jezelf, met je omgeving en met de stroom van het leven.
‘Zolang jij je ouders op hun plek probeert te zetten, sta jij zelf niet op de jouwe.’
In systemisch werk begint volwassenwording niet bij afstand nemen, maar bij (h)erkennen. Pas als jij jouw eigen plek inneemt, ontstaat er rust en ruimte voor echte verbinding.
Waar pas jij je nog aan?
Sta eens stil bij deze vragen:
- Waar in jouw leven pas jij je (nog steeds) aan om erbij te horen?
- Voor wie ben jij nog steeds aan het zorgen, zonder dat je dat bewust wilt?
- Wat zou er veranderen in jouw leven als jij werkelijk op jouw plek zou gaan staan?
Durf te onderzoeken. Durf te voelen. En bovenal: durf te kiezen voor jouw geluk.
Wil je begeleid worden in dit proces? Via familieopstellingen, systemische coaching of een persoonlijk traject helpen we je bij om terug te keren naar jouw plek. Niet om perfect te worden, maar om jezelf toe te staan gewoon te zijn. Precies zoals het bedoeld is.